نحوه تصرف مسکن در گروه های تصرف ملکی عرصه و اعیان، تصرف اجاره ای، تصرف رایگان و تصرف مؤسسه ای (سازمانی) قرار می گیرد.
اين شاخص از جمله شاخص هایی است که خود به خود گویای شرایط مطلوب و یا نامطلوب وضعیت مسکن در جامعه نیست.
شاخص تصرف ملکی در برخی از جوامع توسعه يافته (مانند کشورهای سوئد، سوئیس وآلمان)، از ميزان بسیار پایینی برخوردار است ( کمتر از 40 درصد). در مقابل و در همان طیف کشورهای توسعه یافته، برخی جوامع نظیر انگلستان دارای شاخص تصرف ملکی بالایی هستند (بالاتر از 70 درصد).
ویژگی ها و شرایط اجتماعی به عنوان مؤثرترین عامل در نحوه تصرف ملکی محسوب می شود.
در کشورهای گروه اول، بخش عمده ای از اراضی و نیز واحدهای مسکونی شهرها در مالکیت شهرداری ها و شوراهای شهر هستند و همچنین با توجه به سطح رفاه و نیز وظيفه مندی و برنامه های دولت در تأمین مسکن،  مردم انگیزه کمتری برای مالکیت مسکن دارند.
در ایران (و از جمله در کلانشهر تهران)، بالابودن میزان تصرف ملکی به عنوان وضعیت مطلوب بخش مسکن تلقی می شود زيرا از یک سو در نگاه خانوارها، مسکن به عنوان محل سکونت، سرمایه و نوعی پس انداز برای خود و فرزندان است و از سوی دیگر، سیاست ها و برنامه های دولت در تأمین مسکن و بالابردن شاخص تصرف ملکی مسکن به عنوان یک سیاست مثبت تلقی می شود.
تبدیل مسکن به کالای سرمایه ای و محلی برای سرمایه گذاری خانوارها، سرمایه گذاری در شهر تهران را به شدت به سمت مسکن ملکی پیش برده است.
حدود 57 درصد از ساکنان شهر تهران، مالک واحدهای مسکونی خود هستند. این میزان برای مالکین اعیانی در مناطق 6، 3 و 1 بیشترین میزان و بین 51 تا 55 درصد گزارش شده است.
مناطق 5، 9، 10، 11 و 12 حالت متوسطی دارند. به طورکلی مالکیت عرصه واعیان از پراکندگی بهتری در سطح شهر تهران برخوردار است. در عين حال، 31 درصد از خانوارهای تهران در منازل اجاره ای و7/2درصد در واحدهای رایگان ساکن هستند.

در سال 1375، 5/61 درصد از خانوارهای شهر تهران مالک خانه های خود بوده اند که این میزان در سال 1385 کاهش یافته است.
از لحاظ جغرافیایی نیز نحوه تصرف مسکن در شهر تهران در فاصله سال های 85-1375 دستخوش تغییراتی بوده به طوری که در سال 1385 تعداد خانوارهای با تصرف اجاره ای در مناطق 1و3 نسبت به سال 1375 کاهش یافته اند و این تغییرات برای منطقه 4 نیز مشهود است.
در سال 1385، تصرف ملکی اعیان نسبت به سال 1375 افزایش نشان می دهد.
از نظر پراکنش جغرافیایی، این نوع از تصرف در سال 1375 به مناطق 14،15و10 تعلق داشته، در صورتی که این مقدار در سال 1375 در مناطق 6،3 و1 بیشترین درصد را داشته  است.